Πως τα νέα της FED για τον πληθωρισμό θα επηρεάσουν τα επόμενα 10-20 χρόνια
Το Bitcoin ανέβηκε πάνω από $2.000 στις 15 Δεκεμβρίου, καθώς οι αγορές γρήγορα αντέδρασαν στα νέα ότι η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ θα ανεβάσει τα επιτόκια, και θα περικόψει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ξεκινώντας από το 2022. Αν και αυτά μπορεί να ακούγονται σαν εξαιρετικά νέα για τους βραχυπρόθεσμους Ταύρους (Bulls), τι επίδραση μπορεί να έχει αυτό μακροπρόθεσμα; Πως ο πληθωρισμός πληγώνει ή ευνοεί το Bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα;
Ακούω συνεχώς ανθρώπους να αναρωτώνται για την κατάσταση των πραγμάτων τα επόμενα 10-20 χρόνια, και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος του πληθωρισμού στην οικονομία, αλλά και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον καθένα προσωπικά.
Με αυτό το άρθρο, περιγράφω την γενική κατεύθυνση για τα πράγματα, τα επόμενα 10-20 χρόνια. Θα εξηγήσω πως – κατά την γνώμη μου – ο πληθωρισμός και πιθανές αποπληθωριστικές καταρρεύσεις, θα διαμορφώσουν το μέλλον, και πως θα προετοιμαστώ για αυτά σαν επενδυτής.
Προσδεθείτε, θα είναι ένας ανώμαλος δρόμος!
Disclaimer: Τα παρακάτω είναι μια περίληψη αυτών που πιστεύω εγώ ότι έχουν πιθανότητες να συμβούν. ΔΕΝ ΙΣΧΥΡΙΖΟΜΑΙ ότι όλα θα εξελιχθούν ακριβώς έτσι. Και όπως πάντα, ο σκοπός του άρθρου είναι ενημερωτικός και επιμορφωτικός. Δεν πρέπει να τον θεωρήσετε επενδυτική συμβουλή!
Η μετάβαση από ένα κόσμο χωρίς Πληθωρισμό, σε ένα πληθωριστικό κόσμο.
Αντιμετωπίζουμε δύσκολους καιρούς.
Μετά από δεκαετίες σε ένα μη-πληθωριστικό περιβάλλον ( όχι για όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες, αλλά γενικά μιλώντας), και αφού υποστηριχτήκαμε από φθηνή ενέργεια και μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, πλέον αντιμετωπίζουμε ισχυρές ανοδικές πιέσεις τιμών, σε όλους τους τομείς.
Σύντομη περίληψη: Ξεμένουμε από φθηνή και αποδοτική ενέργεια (ορυκτά καύσιμα), για να συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε την οικονομία μας. Οι κυβερνήσεις, προσπαθούν να αντικαταστήσουν την ελλιπή ενέργεια με την προσθήκη χρήματος στο σύστημα. Αλλά αυτό δεν επαναφέρει την ανάπτυξη και επίσης συντελεί στην αύξηση των τιμών.
Εθισμένοι στο φθηνό χρήμα
Θεωρώ, ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μας απασχολεί στις επόμενες δεκαετίες.
Για να σταματήσει η τρέχουσα πληθωριστική τάση, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να απομακρύνουν τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις από το φθηνό χρήμα, αυξάνοντας τα επιτόκια. Αλλά αμφιβάλλω τι αυτό θα συμβεί σύντομα. Το σύστημα βασίζεται στην ρευστότητα για να μην καταρρεύσει. Η αύξηση των επιτοκίων, θα οδηγήσει πολλές ανεπαρκείς και υπερδανεισμένες κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, στην χρεοκοπία. Αυτές θα παρασύρουν και πολλές υγιείς επιχειρήσεις μαζί τους.
Αυτό πιθανώς θα οδηγήσει σε κατάρρευση όλου του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, και θα οδηγήσει σε παγκόσμια ύφεση.
Η συνέπεια: ο κόσμος (ψηφοφόροι), θα αντιμετωπίσει τεράστιες κακουχίες. Αυτό είναι κάτι που οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν μπορούν να το αντέξουν. Έτσι, το πιθανότερο είναι να συνεχίσουν να προσθέτουν περισσότερα χρήματα μέσα στο σύστημα.
Παρόλα αυτά, μια κατάρρευση και πάλι είναι πιθανόν να συμβεί. Στην πραγματικότητα, θεωρώ ότι έχει μεγάλη πιθανότητα να γίνει κάποια στιγμή, γιατί όλο το σύστημα είναι τόσο ανεπαρκές, πολυσύνθετο και υπερ-μοχλευμένο, που τελικά θα σπάσει. Έχουμε αναρίθμητα παραδείγματα που αυτό έγινε στην παγκόσμια ιστορία. Και οι κυβερνήσεις δεν θα μπορούν να το ελέγξουν πλέον.
Ακόμα και αν μια αποπληθωριστική κατάρρευση συμβεί, οι υποβόσκοντες λόγοι για τον πληθωρισμό, δεν θα απομακρυνθούν.
Η έλλειψη αποδοτικής ενέργειας δεν είναι ένα πρόβλημα που θα λυθεί εύκολα (αν λυθεί). Χωρίς αρκετή αποδοτική ενέργεια διαθέσιμη, η οικονομία δεν μπορεί να βρει διέξοδο στην τρέχουσα κρίση. Ακόμα όμως και να καταφέρουμε να λύσουμε το ενεργειακό πρόβλημα μεταφέροντας όλες μας τις προσπάθειες στο χτίσιμο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα μας έπαιρνε δεκαετίες για να γίνει η μετάβαση.
Φαύλος κύκλος
Οπότε, τι θα συμβεί από εδώ και στο εξής?
Βλέπω τις τιμές της ενέργειας να συνεχίσουν να σκαρφαλώνουν σε επόμενα χρόνια και στις επόμενες δεκαετίες.
Αυτό θέτει σε κίνηση έναν φαύλο κύκλο.
Όσο οι τιμές της ενέργειας σκαρφαλώνουν και η πανδημία επιμένει, η παραγωγή και η διανομή των αγαθών γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Αυτό κάνει τα πάντα, προϊόντα και υπηρεσίες, πιο ακριβά.
Βλέποντας ότι ο πληθωρισμός ροκανίζει την αγοραστική τους δύναμη, το εργατικό δυναμικό θα ζητάει υψηλότερους μισθούς.
Επειδή ο πληθωρισμός απομειώνει την αξία των FIAT νομισμάτων, οι άνθρωποι θα ψάξουν τρόπο να μετατρέψουν τα ολοένα και περισσότερο μειωμένης αξίας χρήματά τους, σε κάτι που κρατάει την αξία του, οδηγώντας τις τιμές αυτών των αξιών σε ακόμα πιο υψηλά επίπεδα.
Εν τω μεταξύ, οι κάθε είδους φόροι και επιβαρύνσεις, θα ανεβαίνουν ολοένα και περισσότερο.
Όλα αυτά, θα διαβρώσουν την αξία του πλούτου των απλών ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αγοράζουν λιγότερα μη-αναγκαία προϊόντα.
Αυτό θα οδηγήσει εταιρίες και παρόχους υπηρεσιών, να γίνουν λιγότερο πολύπλοκες και να μειώσουν την παραγωγή τους. Θα πρέπει να απολύσουν προσωπικό. Για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση, θα αυξήσουν τις τιμές παραπάνω.
Και ούτω καθ’ εξής…
Έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε πως όσο ανεβαίνει ο πληθωρισμός, τόσο θα αυξάνεται και η πίεση προς τις κυβερνήσεις να κάνουν κάτι για αυτό. Όπως περιέγραψα παραπάνω, αυξάνοντας τα επιτόκια είναι το μόνο που μένει να κάνουν , και σε κάθε ενδεχόμενο, αυτό θα οδηγήσει σε ένα αποπληθωριστικό κραχ.
Τέλος πάντων…
Αυτό που βλέπουμε τώρα, είναι ένα περιβάλλον στο οποίο οι τιμές ανεβαίνουν, ενώ η οικονομία συρρικνώνεται και ο μέσος άνθρωπος γίνεται φτωχότερος.
Αυτό ονομάζεται στασιμοπληθωρισμός.
Για να δούμε λίγο πιο αναλυτικά, τι σημαίνει αυτό για τον μέσο άνθρωπο και τις επιχειρήσεις.
Η Ζωή του Γιάννη και της Ιωάννας το 2030
Θα είμαι ειλικρινής. Δεν είμαι φίλος των μεγάλων μέσων ενημέρωσης και των οικονομικών αναλυτών που προβάλλονται από αυτά.
Αυτό συμβαίνει γιατί αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν να μας λένε ότι η οικονομία πηγαίνει περίφημα, ενώ παραδέχονται μόνο μικρά προβλήματα.
Κατά την άποψή μου, αυτό δεν είναι η αλήθεια.
Στην πραγματικότητα, η οικονομία χειροτερεύει. Η κατάσταση έχει ξεκινήσει να χειροτερεύει από τις αρχές του 21 αιώνα. Στην αρχή σιγά σιγά, και τώρα ολοένα και γρηγορότερα.
Η κατάσταση του μέσου ανθρώπου στις ΗΠΑ, στην Μεγ. Βρετανία, στην Γερμανία σήμερα, δεν είναι καλύτερη από ότι ήταν πριν 20 χρόνια. Το ίδιο φυσικά συμβαίνει στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Η κατάσταση χειροτέρεψε, γιατί σχεδόν όλος ο παραγόμενος πλούτος, κατέληξε στα χέρια πολύ λίγων ανθρώπων στην κορυφή.
Και θα γίνει ακόμα χειρότερο.
Αν συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει, προβλέπω απότομη πτώση στην ευμάρεια του μέσου ανθρώπου από τα μέσα της δεκαετίας που διανύουμε. Στις αρχές της δεκαετίας του 2030, το ποσοστό ευημερίας του μέσου ανθρώπου στις δυτικές κοινωνίες θα έχει πέσει τόσο πολύ, που πραγματικά οι άνθρωποι θα πρέπει να περικόψουν μη-αναγκαία έξοδα.
Ποια είναι αυτά?
«Μη-αναγκαία» έξοδα ορίζονται αυτά που δεν θεωρούνται αναγκαία για την επιβίωσή σου. Αυτά που αφορούν πράγματα τα οποία είναι το αλατοπίπερο της ζωής, και την κάνουν πιο άνετη και πιο διασκεδαστική. Αναγκαία είναι το φαγητό, η στέγαση, η υγειονομική ασφάλεια και τα μεταφορικά. Πράγματα τα οποία δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτά.
Αργά ή γρήγορα, η προφανής επιλογή για τον μέσο άνθρωπο θα είναι να κόψει τα έξοδα από πράγματα και υπηρεσίες που δεν είναι αναγκαία.
2030-2040: Μια οικονομία που είναι πιο μικρή και πιο απλή.
Αυτό θα έχει επίπτωση σε όλους τους τομείς της οικονομικής μας ζωής.
Η ταξιδιωτική βιομηχανία, ήδη χτυπήθηκε από την πανδημία. Αλλά σε έναν κόσμο ολοένα και αυξανόμενων τιμών, πιστεύω ότι θα είναι από τους πρώτους τομείς που θα νιώσουν τις αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων. Ο κόσμος θα ταξιδεύει λιγότερο, και ως συνέπεια πολλές υπηρεσίες που βασίζονται στον μαζικό τουρισμό, θα εξαφανιστούν.
Βλέπω το ίδιο μέλλον για πολλά καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες. Για παράδειγμα, τα smartphones δεν θα εξαφανιστούν. Αλλά πιστεύω ότι καθώς οι άνθρωποι θα διαθέτουν ολοένα και λιγότερα χρήματα για την αγορά τους, και καθώς οι οικονομίες κλίμακας θα οδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, οι κατασκευαστές θα πρέπει να αντιδράσουν. Ένας τρόπος θα είναι να κάνουν την παραγωγική τους αλυσίδα συντομότερη και πιο στιβαρή, που θα έχει ως αποτέλεσμα πιο απλά προϊόντα. Έτσι, αντί για 3 κάμερες, πολλά τηλέφωνα το 2030, θα έχουν μία.
Υποθέτω επίσης, πως πολλοί κατασκευαστές θα πρέπει να αλλάξουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Δεν θα προσφέρουν πλέον προϊόντα που προορίζονται σε μαζική κατανάλωση, αλλά πολυτελείς λύσεις για ανθρώπους που ακόμα έχουν χρήματα να ξοδέψουν. Επίσης πιστεύω πως πολλές εταιρίες που προσφέρουν ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες, θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Εταιρίες που προσφέρουν μηνιαίες υπηρεσίες παρόμοιες με το Netflix και με το Spotify, πιθανώς θα χάσουν μεγάλο μέρος των πελατών τους στις επόμενες δεκαετίες, καθώς πολλοί θα μεταπηδήσουν σε δωρεάν εναλλακτικές.
Για να συνοψίσω, προβλέπω μια οικονομία που θα γίνεται ολοένα και μικρότερη. Αυτό θα έχει πολλές επιπτώσεις στον κόσμο του μέλλοντος. Ολόκληροι κλάδοι, στηρίζονται στην προσδοκία αιώνιας ανάπτυξης. Αλλά εάν η ανάπτυξη δεν επιστρέψει, τότε πολλά από τα πράγματα που θεωρούμε δεδομένα σήμερα, δεν θα υπάρχουν σε 10 ή 20 χρόνια.
Προετοιμασία για επενδυτές
Είμαι σίγουρος πως πολλά από όσα έγραψα παραπάνω, ακούγονται τρομακτικά, και με την σημερινή οπτική, πιθανώς ακραία.
Αυτό είναι κατανοητό.
Αλλά για να επαναλάβω, βλέπω μια ολοένα και περισσότερη πιθανότητα, ο κόσμος να πάρει αυτή την τροπή. Δεν λέω ότι όλοι οι άνθρωποι θα επηρεαστούν από αυτή την τάση, ούτε πως όλοι θα επηρεαστούν το ίδιο. Θα υπάρχουν διαφορές, ανάλογα με το που μένεις, και πολλοί παράγοντες θα παίξουν ρόλο για τον καθένα ξεχωριστά. Ένας σημαντικός παράγοντας, είναι το κατά πόσο θα είσαι προετοιμασμένος για αυτό που έρχεται. Αλλά ο αριθμός των ανθρώπων που θα χτυπηθεί σκληρά από το μέλλον που προδιαγράφεται, σίγουρα θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.
Και όπως περιέγραψα παραπάνω, υπάρχει ο διαρκής κίνδυνος στο παρασκήνιο, να βιώσουμε μία ή πολλαπλές καταρρεύσεις αγορών, που ίσως εξαφανίσουν το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας.
Δεν μπορώ να πω ότι προσμένω με ανυπομονησία τα επόμενα χρόνια…
Αλλά, η πρόβλεψή μου, μου δίνει ταυτόχρονα και ένα πολύ μεγάλο κίνητρο για να προετοιμαστώ. Οπότε, πως σκέφτομαι, μελετάω και σχεδιάζω το μέλλον από επενδυτικής άποψης, για τα επόμενα 10 με 20 χρόνια, που θα δούμε μεγάλο πληθωρισμό και πιθανώς καταρρεύσεις των αγορών?
1. Σε περίπτωση που οι κεντρικές τράπεζες όπως ή FED (ΗΠΑ) ή η ECB (Ευρωπαϊκή Ένωση), αυξήσουν τα επιτόκια, θα μετατρέψω μέρος των crypto μου, σε FIAT ή σε stable coins, καθώς πιστεύω πως θα πυροδοτήσουν μια κατάρρευση/ύφεση, που θα συμπαρασύρει όλες τις αγορές.
Επίσης, κρατάω τα μάτια μου ορθάνοιχτα, για σημάδια μιας «ακούσιας» διόρθωσης, την οποία οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να περιορίσουν με εισροή χρήματος στην αγορά. Αν το δω αυτό να ετοιμάζεται να συμβεί, θα τραβήξω μέρος των crypto μου, αν και θα είναι δύσκολο να το κάνω έγκαιρα. Αυτός είναι και ο λόγος που σκέφτομαι να ρευστοποιήσω μέρος των crypto μου κατά την διάρκεια του τρέχοντος bull market.
Και στις 2 περιπτώσεις, θέλω να έχω μετρητά/stable coins, για να μαζέψω ξανά κομμάτια, όταν η σκόνη κάτσει.
2. Αν δεν υπάρξουν αλλαγές στην πολιτική, και η αγορά καταφέρει να μείνει όρθια από τις δυνάμεις που την ελέγχουν, θα συνεχίσω να κρατώ μεγάλο μέρος των διαθεσίμων μου σε crypto και άλλα περιουσιακά στοιχεία. Αυτό είναι μακροχρόνιο παιχνίδι. Φυσικά, θα υπάρχουν οι συνήθεις κύκλοι της αγοράς στα crypto, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων διορθώσεων, που θα πρέπει να υπολογίσω. Αλλά σε γενικές γραμμές, η τάση είναι ανοδική.
3. Θα αποφύγω την επένδυση σε εταιρίες που δραστηριοποιούνται σε τομείς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό στην φθηνή ενέργεια, και θα υποφέρουν μέσα σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον (όπως το περιέγραψα παραπάνω). Αυτό συμπεριλαμβάνει όλες τις Tesla, Apple, Walmart αυτού του κόσμου, που είναι είτε υπερτιμημένες και/ή εξαρτώνται από φθηνή πρόσβαση σε ύλες που μπορούν να φορτώσουν από την άλλη άκρη του πλανήτη.
4. Αντίθετα, θα επικεντρωθώ σε μικρές, ευέλικτες επιχειρήσεις που μπορούν να βρουν τα περισσότερα από τα πράγματα που χρειάζονται (ενέργεια, πρώτη ύλη, εργατικό προσωπικό) τοπικά. Θα έχω τα μάτια μου ανοιχτά για επιχειρήσεις που έχουν την δύναμη να θέσουν τις τιμές σε σωστό επίπεδο, είτε λόγω των σχέσεων με τους πελάτες τους, είτε λόγω πνευματικών δικαιωμάτων, είτε/και έχουν ισχυρούς δεσμούς με τις κυβερνήσεις.
Και πάλι να τονίσω, ότι αυτό είναι ένα πλάνο, δεν είναι σύσταση, ούτε καν ένδειξη του τι τελικά πραγματικά πρόκειται να κάνω. Είναι απλά μια προσπάθεια να κοιτάξω μπροστά τα αχαρτογράφητα νερά και να σχεδιάσω πιθανές δυνητικά πορείες.
Ελπίζω να σας δίνει μια οπτική για την επικινδυνότητα του παιχνιδιού που παίζει η FED και να καταλάβετε πως πρέπει να κάνουμε οτιδήποτε περνάει από το χέρι μας για να σταματήσουμε να το στηρίζουμε.
Πηγές / Περαιτέρω μελέτη
Ben Hunt: Things Fall Apart III
Tim Morgan: The Surplus Economy
Tim Morgan: The Case for Contingency Planning
Tim Watkins: What If Growth Cannot
Άρθρο του Γιάννη Ασλάνη, CEO του 2S PRO GROUP.
